Spożywanie alkoholu w nadmiernych ilościach przez długi czas prowadzi do rozwoju szeregu chorób i zaburzeń funkcjonowania organizmu. Jednym z najbardziej narażonych narządów jest wątroba, która pełni kluczową rolę w metabolizmie i detoksykacji substancji toksycznych. Uszkodzenie wątroby alkoholowej jest poważnym problemem zdrowotnym, który może prowadzić do marskości i niewydolności tego narządu. W niniejszym artykule przedstawiono szczegółowo mechanizmy uszkodzenia wątroby u osób nadużywających alkoholu, charakterystyczne objawy świadczące o chorobie alkoholowej wątroby oraz możliwe metody leczenia i powstrzymania postępujących zmian.
Przyczyny uszkodzenia wątroby u alkoholików
Toksyczne działanie alkoholu na komórki wątroby
Alkohol etylowy zawarty w napojach wysokoprocentowych ma bezpośrednie toksyczne działanie na komórki wątroby. Powoduje uszkodzenia strukturalne błon komórkowych, zaburza procesy metaboliczne i syntezę białek. Dochodzi do zwiększonego stresu oksydacyjnego, co uruchamia stany zapalne i procesy włóknienia. W konsekwencji obumierają hepatocyty, czyli komórki wątrobowe odpowiedzialne za realizację podstawowych funkcji wątroby.
Stłuszczenie wątroby wywołane alkoholem
Nadmierne spożywanie alkoholu prowadzi do kumulacji lipidów w komórkach wątrobowych, czyli stłuszczenia wątroby. Zaburza szlaki metaboliczne i utlenianie kwasów tłuszczowych. Powstają wolne rodniki tlenowe, które uszkadzają błony komórkowe. Stłuszczenie z czasem postępuje do zapalenia i zwłóknienia tkanki wątrobowej.
Zapalenia wątroby wywołane alkoholem
U osób nadużywających alkoholu często rozwija się alkoholowe zapalenie wątroby. Może ono przebiegać zarówno w postaci ostrej, jak i przewlekłej. Charakteryzuje się stanem zapalnym i obumieraniem komórek wątrobowych. Przewlekłe zapalenie prowadzi do marskości. Alkohol zwiększa też ryzyko zapaleń wątroby typu wirusowego np. WZW C.
Zmiany zachodzące w wątrobie na skutek alkoholizmu
Stłuszczenie i zwłóknienie wątroby
Pod wpływem toksycznego działania alkoholu w wątrobie rozwija się stłuszczenie, czyli kumulacja lipidów w komórkach wątrobowych. Zaburza to ich prawidłowe funkcjonowanie. Wraz z postępującym stanem zapalnym dochodzi do zastępowania zniszczonych komórek wątrobowych tkanką łączną, czyli włóknienia. Zmniejsza się ilość sprawnych komórek, co upośledza funkcje wątroby.
Marskość wątroby
Przewlekłe zapalenie i postępujące złóknienie wątroby pod wpływem alkoholu prowadzi do marskości tego narządu. Jest to nieodwracalny stan, w którym prawidłowa tkanka wątroby zostaje zastąpiona przez blizny i włóknienia. Zaburzone zostają podstawowe funkcje wątroby związane z wytwarzaniem białek osocza i metabolizmem.
Upośledzenie funkcji wątroby
Wszystkie wymienione wyżej zmiany powodują stopniowe upośledzenie zdolności wątroby do prawidłowego funkcjonowania. Maleje produkcja albumin i czynników krzepnięcia. Zaburzeniu ulega wydalanie bilirubiny. Dochodzi do zastoju żółci i zaburzeń trawienia. Osłabione zostają procesy detoksykacji amoniaku i leków. Zmniejsza się też rezerwa czynnościowa narządu.
Objawy uszkodzenia wątroby u alkoholików
Osłabienie i zmęczenie
Uszkodzenie wątroby na skutek alkoholizmu objawia się przede wszystkim chronicznym zmęczeniem, osłabieniem i brakiem sił witalnych. Choroba zaburza liczne procesy metaboliczne i upośledza odporność. Chory odczuwa stałe wyczerpanie i męczliwość.
Utrata apetytu i chudnięcie
Wraz z rozwojem choroby alkoholowej wątroby pojawia się utrata apetytu, a w konsekwencji znaczne chudnięcie. Jest to spowodowane zaburzeniami trawienia i wchłaniania składników odżywczych przez uszkodzoną wątrobę.
Żółtaczka i swędzenie skóry
Kolejnymi charakterystycznymi objawami są zażółcenie skóry i błon śluzowych w przebiegu żółtaczki, a także uporczywe swędzenie skóry. Są one wywołane zastojem bilirubiny w wyniku zaburzonej przemiany barwników przez chorą wątrobę.
Powikłania marskości alkoholowej wątroby
Nadciśnienie wrotne i wodobrzusze
Marskość wątroby wywołana alkoholem prowadzi do wtórnego nadciśnienia wrotnego, czyli podwyższenia ciśnienia w układzie wrotnym wątroby. Może to powodować obrzęki, szczególnie w obrębie jamy brzusznej (wodobrzusze).
Krwawienia z żylaków przełyku
Częstym i niebezpiecznym powikłaniem alkoholowej marskości wątroby są krwawienia z żylaków przełyku. Tworzą się one w przebiegu nadciśnienia wrotnego i są trudne do opanowania.
Encefalopatia wątrobowa
Encefalopatia to zaburzenia świadomości i funkcji poznawczych będące następstwem uszkodzenia wątroby i zatrucia amoniakiem. Objawia się ospałością, dezorientacją, a w końcowym stadium śpiączką wątrobową.
Diagnostyka uszkodzenia wątroby u alkoholików
Badania krwi wątrobowej
Podstawą diagnostyki choroby alkoholowej wątroby są badania biochemiczne krwi oznaczające poziom enzymów wątrobowych ALAT, AspAT, aktywność cholinesterazy oraz stężenie bilirubiny. Pozwalają ocenić zakres uszkodzenia komórek wątroby.
USG i biopsja wątroby
Obrazowanie ultrasonograficzne oraz biopsja wątroby służą do oceny zaawansowania zmian anatomicznych w jej strukturze, takich jak stłuszczenie, zwłóknienie czy marskość. Pozwalają monitorować dynamikę choroby.
Badanie czynności wątroby
Ocena czynnościowa wątroby za pomocą testów np. galaktozowego pozwala zbadać zdolność wątroby do metabolizowania i wydalania substancji. Świadczy o rezerwie jej funkcji.
Leczenie alkoholowej choroby wątroby
Zaprzestanie picia alkoholu
Podstawą leczenia choroby alkoholowej wątroby jest całkowita abstynencja. Tylko zaprzestanie picia alkoholu pozwala zatrzymać postęp zmian i daje szansę na regenerację uszkodzonej wątroby.
Leczenie żywieniowe i farmakologiczne
W leczeniu wspomagającym stosuje się dietę wysokobiałkową, preparaty odżywcze i leki regenerujące komórki wątrobowe. Leki moczopędne redukują obrzęki, a beta-blokery obniżają ciśnienie wrotne.
Przeszczep wątroby w przypadku marskości
W zaawansowanych przypadkach marskości alkoholowej, gdy doszło do niewydolności wątroby, jedynym ratunkiem jest przeszczep tego narządu. Jest to jednak możliwe tylko pod warunkiem pełnej abstynencji po zabiegu.
Podsumowanie
Choroba alkoholowa wątroby jest poważnym problemem zdrowotnym, który rozwija się na skutek długotrwałego nadużywania alkoholu. Prowadzi do nieodwracalnych zmian w strukturze wątroby, zaburzenia jej funkcji a w konsekwencji do marskości i niewydolności narządu. Abstynencja alkoholowa jest niezbędna do zatrzymania choroby. Wczesne rozpoznanie i podjęcie leczenia, w tym metod nieinwazyjnych, daje szansę na regenerację uszkodzonej wątroby i uniknięcie transplantacji. Kluczowe jest edukowanie na temat konsekwencji alkoholizmu i zachęcanie do trzeźwego trybu życia.
Tagi
Udostępnij artykuł
