Kokaina to silnie uzależniający narkotyk o działaniu pobudzającym, który niestety często jest nadużywany w celach rekreacyjnych. Jednak jej zażywanie niesie ze sobą bardzo poważne konsekwencje zdrowotne i prawne. W artykule przyjrzymy się bliżej temu, jak działa kokaina, jakie są objawy jej zażywania i jakie skutki wywołuje zarówno krótko, jak i długoterminowo. Omówione zostaną także możliwości leczenia uzależnienia od tego narkotyku oraz konsekwencje prawne związane z jego posiadaniem i handlem. Jeśli kokaina pojawiła się w Twoim życiu lub życiu kogoś bliskiego, warto dowiedzieć się więcej na jej temat, aby móc podjąć świadome decyzje i zadbać o swoje zdrowie.
Działanie kokainy i jej wpływ na organizm
Mechanizm działania kokainy i jej wpływ na ośrodkowy układ nerwowy
Kokaina jest środkiem stymulującym ośrodkowy układ nerwowy. Jej głównym mechanizmem działania jest hamowanie wychwytu zwrotnego noradrenaliny, dopaminy i serotoniny w zakończeniach nerwowych. Powoduje to gromadzenie się tych neuroprzekaźników w szczelinie synaptycznej, nasilenie i wydłużenie ich działania. Ich nadmiar wywołuje szereg efektów pobudzających - zwiększenie czujności, euforię, bezsenność. Kokaina wpływa także na układ nagrody w mózgu, powodując uzależnienie psychiczne.
Wpływ kokainy na układ sercowo-naczyniowy i oddechowy
Kokaina powoduje skurcz naczyń krwionośnych, przyspieszenie akcji serca i podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi. Może też wywołać zaburzenia rytmu serca, a nawet zawał mięśnia sercowego. Wpływa również na ośrodek oddechowy, początkowo pobudzając oddech, a w przypadku przedawkowania powodując jego zahamowanie, co prowadzi do niedotlenienia i uszkodzenia mózgu.
Działanie psychostymulujące i uzależniające kokainy
Kokaina ma silne właściwości psychostymulujące - powoduje wzmożone pobudzenie psychoruchowe, zaburzenia snu, zwiększoną aktywność umysłową. Z czasem prowadzi do rozwoju psychozy kokainowej objawiającej się omamami, urojeniami prześladowczymi i napadami lęku. Kokaina szybko indukuje także uzależnienie psychiczne związane z mechanizmem nagrody w mózgu. Gwałtowne przerwanie zażywania wywołuje zespół abstynencyjny.
Objawy zażywania kokainy
Objawy krótkotrwałego zażycia kokainy
Do objawów krótkotrwałego zażycia kokainy należą: euforia, pobudzenie psychoruchowe, przyspieszona mowa, rozszerzenie źrenic, podwyższone ciśnienie i tętno, bezsenność. Mogą wystąpić też bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty. Zażycie dużych dawek może spowodować majaczenie, drgawki, utratę przytomności.
Objawy długotrwałego przyjmowania kokainy
Przewlekłe zażywanie kokainy prowadzi do osłabienia i wyniszczenia organizmu, utraty wagi, bezsenności, lęków, depresji. Rozwija się tolerancja na narkotyk, wymagane są coraz większe dawki. Częste są psychozy kokainowe z omamami wzrokowymi i słuchowymi. Występują zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca.
Objawy przedawkowania kokainy
Do objawów przedawkowania kokainy należą: silne pobudzenie psychoruchowe, majaczenie, drgawki, zaburzenia świadomości, utrata przytomności, zatrzymanie oddechu, nagłe zatrzymanie krążenia, zawał serca. Przedawkowanie kokainy może prowadzić do śmierci.
Skutki zażywania kokainy
Skutki psychiczne zażywania kokainy
Kokaina powoduje zaburzenia nastroju, lęki, bezsenność, omamy i urojenia w przebiegu psychozy kokainowej. Prowadzi do osłabienia woli i samokontroli, impulsywności, agresji. Upośledza pamięć i funkcje poznawcze. Powoduje silne uzależnienie psychiczne.
Skutki fizyczne dla zdrowia
Kokaina uszkadza układ krążenia, prowadząc do nadciśnienia, zaburzeń rytmu serca, zawałów. Powoduje nieżyt błony śluzowej nosa, perforację przegrody nosowej. Uszkadza wątrobę i nerki. Zaburza cykl menstruacyjny u kobiet. Zwiększa ryzyko udaru i zgonu.
Skutki społeczne uzależnienia od kokainy
Uzależnienie od kokainy prowadzi do problemów rodzinnych i rozpadu związków, utraty pracy i problemów finansowych, konfliktów z prawem, wycofania się z życia społecznego. Osoba uzależniona zaniedbuje obowiązki, staje się kłamliwa i nieuczciwa, traci zainteresowania i popada w apatię.
Leczenie uzależnienia od kokainy
Terapia odwykowa i grupy wsparcia
Podstawą leczenia jest psychoterapia indywidualna i grupowa, mająca na celu utrzymanie abstynencji i zapobieganie nawrotom. Stosuje się też grupy wsparcia takie jak Anonimowi Kokainiści. Istotna jest praca nad zmianą zachowań i postaw, rozwiązywanie problemów życiowych.
Farmakologiczne metody leczenia
W leczeniu uzależnienia od kokainy można zastosować leki przeciwdepresyjne, neuroleptyki i leki normotymiczne. Pomagają one złagodzić objawy abstynencji i zapobiec nawrotom. Nie ma jednak leków bezpośrednio blokujących działanie kokainy.
Rehabilitacja psychospołeczna po odwyku
Bardzo ważny jest powrót do zdrowego stylu życia, nawiązywanie trzeźwych relacji, znalezienie pracy, celów i sensu życia. Pomocne jest uczestnictwo w zajęciach rehabilitacyjnych i terapeutycznych, edukacja na temat uzależnienia i zapobiegania nawrotom.
Kokaina w ciąży i karmieniu piersią
Wpływ kokainy na płód i noworodka
Kokaina łatwo przenika przez łożysko, powodując uszkodzenia i anomalie rozwojowe płodu. Zwiększa ryzyko poronień, przedwczesnych porodów, niskiej wagi noworodków. U dzieci matek zażywających kokainę występują zaburzenia rozwoju umysłowego i fizycznego.
Objawy u noworodka matki zażywającej kokainę
U noworodków matek uzależnionych od kokainy obserwuje się drgawki, irytację, zaburzenia snu i odżywiania. Występują też objawy zespołu abstynencyjnego - pobudzenie, problemy z regulacją temperatury, biegunki. Obserwuje się opóźnienia rozwoju motorycznego i umysłowego.
Przenikanie kokainy do mleka matki
Kokaina przenika do mleka matki, dlatego karmienie piersią jest absolutnie przeciwwskazane u matek zażywających ten narkotyk. grozi to zatruciem dziecka lub uzależnieniem.
Status prawny kokainy w Polsce
Kokaina w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii
Kokaina znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, czyli jest substancją nielegalną, zabronioną w obrocie na terenie Polski. Za jej posiadanie grożą surowe sankcje karne.
Kary za posiadanie i handel kokainą
Za posiadanie kokainy grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności. Handel nią podlega karze od roku do 10 lat więzienia. Jeśli sprawca działa w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, kara wzrasta do 12 lat pozbawienia wolności.
Możliwość leczenia w ramach terapii zastępczej
Osoby uzależnione od kokainy mają możliwość podjęcia dobrowolnego leczenia w ramach terapii zastępczej. Pozwala to w wielu wypadkach uniknąć kary, pod warunkiem wypełnienia programu terapeutycznego.
Podsumowanie
Kokaina jest niebezpiecznym i silnie uzależniającym narkotykiem o złożonym działaniu na ośrodkowy układ nerwowy. Jej zażywanie powoduje początkowo stan euforii i pobudzenia, ale szybko prowadzi do uzależnienia fizycznego i psychicznego. Długotrwałe przyjmowanie kokainy wiąże się z bardzo poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, w tym uszkodzeniem układu sercowo-naczyniowego i rozwojem psychozy. Kokaina stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia publicznego i jest całkowicie zabroniona. Osoby uzależnione wymagają specjalistycznego leczenia odwykowego i terapii psychospołecznej. Kluczowe jest jak najszybsze zaprzestanie zażywania tego niebezpiecznego narkotyku i podjęcie walki z nałogiem.